Impactstudie toont aan: ‘De resultaten zijn zeer positief’
DNS Belgium richtte samen met vzw Close the Gap in 2019 Digital for Youth op met als doel digitale inclusie in ons land te bevorderen. Het is één van de vele initiatieven van DNS Belgium op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Maar het is wel het initiatief waarmee we de grootste maatschappelijke impact hebben.
DNS Belgium investeert dan ook veel middelen – ca. 80 procent van alle middelen voor MVO-activiteiten – arbeidskracht en -uren in Digital for Youth. ‘Niet onlogisch dat we van zo’n belangrijke investering willen weten wat ze opbrengt’, zegt Arnaud Recko, duurzaamheidscoördinator bij DNS Belgium en bestuurslid bij Digital for Youth. Opbrengst gaat hier niet over centen, maar over de maatschappelijke impact. ‘Daarom hebben we in samenwerking met Eva Wuyts van de UCLL instrumenten ontwikkeld die onze sociale impact kunnen meten’.
Sociale impact meten
‘Met een vraag naar impact blijf je toch vaak op je honger zitten’, meent Eva. ‘Evaluaties blijven gemakkelijk hangen in output: wat hebben we gedaan? Als je zoals Digital for Youth een sociaal doel hebt, moet je ook onderzoeken welke veranderingen jouw acties bij je doelgroep teweegbrengen. Dat gaat niet over hoeveel laptops je uitdeelt, maar over wat echt verandert.’
Organisaties die via een projectoproep van de Koning Boudewijnstichting laptops van Digital For Youth krijgen, worden gevraagd om één jaar later een evaluatieformulier in te vullen. ‘Daaruit bleek tot nu toe niet altijd even duidelijk wat organisaties met de laptops doen’, aldus Eva. ‘Maar het bood wel een opportuniteit om hen diepgaander te bevragen over hun activiteiten en de impact die de donatie had.’
Om een geschikte aanpak te bepalen, ging Eva eerst op zoek naar de motivatie voor een impactmeting bij Digital For Youth. ‘Er zijn twee soorten motivaties’, licht ze toe. ‘Organisaties willen hun impact aan de buitenwereld tonen omdat ze er trots op zijn of omdat ze zich moeten verantwoorden voor bijvoorbeeld subsidies. Dat zijn externe motivaties. Daarnaast zijn er interne motivaties, om als organisatie te leren wat wel en niet werkt en te reflecteren over de strategie die je hanteert. Bij Digital for Youth waren, zoals bij de meeste organisaties, beide motivaties aanwezig.’
Eigen aannames in vraag durven stellen
Een impactmeting start best vanuit een veranderingstheorie. Deze expliciteert hoe Digital For Youth denkt bij te dragen aan verandering en welke aannames de organisatie daarbij maakt. ‘Je kan je als organisatie tot doel stellen digitale inclusie te bevorderen en je kan daarom laptops inzamelen en uitdelen. Maar de grote vraag is dan hoe het ene voor het andere gaat zorgen.’
‘Natuurlijk ga je er als organisatie van uit dat de digitale vaardigheden van jongeren verbeteren als je hen daarover een cursus laat volgen. Maar als ze erna niet oefenen, zijn die vaardigheden niet echt ingebed. Je kan aan huiswerkbegeleiding doen, maar weet je zeker dat zoiets de participatie in het onderwijs verbetert?’, vraagt Eva zich af. ‘Zoiets moet je onderzoeken.’
De Theory of Change benoemt zowel veranderingen in de levens van de jongeren die de laptops kunnen gebruiken als voor de organisaties zelf.
Directe effecten in kaart brengen
Via een nieuw evaluatieformulier worden de effecten die in de Theory of Change worden benoemd nu bij de organisaties bevraagd. Het formulier werd al drie keer gebruikt, voor de drie projectoproepen van KBS in 2021.
‘Onze bevraging geeft een goed beeld van de bereikte effecten’, zegt Eva. ‘Die kunnen we in een latere fase aftoetsen aan de gewenste effecten en de aannames. Maar we zien nu al dat dat goed zit. We stelden tijdens ons onderzoek ook onvoorziene effecten vast die positief stemmen. Zo zien we jongeren die elkaar spontaan helpen en online meer contact hebben met hun peers.’
Zeer positieve resultaten
‘De data van 2021 geven al een mooi overzicht, maar het is pas wanneer we data van verschillende jaren met elkaar gaan kunnen vergelijken dat we echt conclusies gaan kunnen trekken. Er speelt immer altijd een bepaalde context mee. In 2021 waren dat nog de naweeën van de coronacrisis, vandaag weegt de migratie- en vluchtelingenproblematiek sterker door. Dergelijke maatschappelijke tendensen bepalen mee welk type jongerenorganisaties laptops vragen en wat ze ermee doen, en dus ook welke effecten Digital For Youth bereikt.’
‘De resultaten zijn tot nu toe zeer positief, dus heel veel aanbevelingen kunnen we niet doen’, zegt Eva. ‘De impactstudie helpt Digital For Youth wel nadenken over de rol die ze in de toekomst willen spelen in de aanpak van digitale uitsluiting. Of ze meer kunnen en willen doen en waaraan de doelgroep nood heeft. Moeten er meer laptops zijn? Of is er nood aan opleiding voor de begeleiders in de jongerenorganisaties? Is het zinvol een community uit te bouwen en organisaties met elkaar in contact te brengen om met één gezamenlijk standpunt op het beleid te wegen? Deze ideeën bevragen we via het evaluatieformulier ook bij de organisaties.’
